Vinarije Sremski Karlovci

U okviru Fruškogorskog vinogorja ušuškale su se vinarije Sremski Karlovci, odnosno sremskokarlovačko mikro vinogorje, gde vekovima teče dobro vino. Od davnina eliksir mladosti napaja ljude koji posete vinograde podno fruškogorskog Olimpa, poznatijeg kao Stražilovo. Ono što ovdašnjem božanskom nektaru daje posebnu čar je to što ide u kombinaciji sa tananom patinom, starim dvorcima, crkvama i drugim znamenitim građevinama, kao što su Bogoslovija, Mitropolija, Gimnazija, Kapela mira (pokraj koje je Ulica karlovačkog mira, koju svi zovu Vinska ulica), stvarajući kombinaciju prelepe i vredne starine i mladalačke energije. 

Vinarije u Sremskim Karlovcima su se grupisale na dva mesta ovog preslatkog gradića – ima ih mnogo oko samog centra Sremskih Karlovaca, gde su glavne turističke znamenitosti i najveća fluktuacija ljudi, a mnogo ih je i u sporednim ulicama. Posebno su se sjatile u Švapskoj ulici, koja je i glavna vinska ruta u Sremskim Karlovcima. Sremskokarlovački kraj je vekovima već vinarski i vinogradarski, tako da je postao moderni centar vinskog turizma u tom delu Vojvodine.

Karlovačko vino je bilo uvršteno na vinske karte prekookeanskih brodova od Evrope do Amerike, jer su brojni trgovci kupovali i izvozili ovaj karlovački nektar u svet. Ali, nije se karlovačko vino pilo samo na brodovima, već i na carskim dvorovima, poput onih u Beču, pa čak i u Moskvi. 

Istorijat vinarija Sremski Karlovci

Pisali smo već o tome da je “otac” fruškogorskog vina bio rimski car Aurelije Probus, odnosno Prob, koji je prema jednoj verziji čak i glavom platio ljubav prema vinu. Toliko je bio opsednut ovim nektarom, da je u pauzama ratovanja terao vojnike da obrađuju vinograde, dok ovima jednom usred velike žege nije “prekipelo”. No, kako bilo, vinova loza se kraj Sremskih Karlovaca uzgajala od pamtiveka, a kakva istorija čuči među karlovačkim sokacima teško je i naslutiti.

Od kako se pominje istorija Sremskih Karlovaca, od tada se pominje i karlovačko vino. Mesto se, prema nekim izvorima, prvi put spominje 1308. godine, kao tvrđava, pod imenom Karom, a srpski naziv Karlovci prvi put je nađen 1532. godine. I tada se ovde, na bogom danim fruškogorskim padinama, uveliko dobro vino pilo. U 15. veku Galeoti, bibliotekar Ugarskog kralja Matije Korvina, zapisuje da je ovdašnje vino „tako ugodno da bi se bolje, ili čak isto, teško u celoj zemlji moglo naći“. Razni putopisci, trgovci i ostali namernici su često kasnije svraćali u ovu varoš i, kao po pravilu, beležili da se tu pilo kvalitetno vino. 

Sremskokarlovački kraj je vekovima već vinarski i vinogradarski, tako da je postao moderni centar vinskog turizma u tom delu Vojvodine 

U 18. veku kreće pravi procvat mesta, a paralelno s tim i vinogradarstva, pa je 1751. godine u Karlovcima bilo zasađeno 2.332 jutra vinograda. Vredni prota Vasilije Konstantinović beleži u knjizi „Karlovci sa njihovom okolinom“ iz 1882. godine sve sorte vinove loze koje su se tada, i do tada, uzgajale u Sremskim Karlovcima: Zelenka, Skadarka, Volujar, Čačavica, Mesan, Čičulja, Pandur, Špiculja, Šljiva – grožđe, Petrovsko grožđe, Metla – grožđe od crvnih sorti, a međ belima: Slankamenka, Radovinka, Ranka, Tamjanika, Drenak, Drinka, Rumenika, Lipa – grožđe, Peršun – grožđe i Đinđuva. U Sremskim Karlovcima tada se godišnje proizvodilo 60.000 akova vina, a bolja godina je donosila i do 80.000 akova. A berba je bila pravi praznik, praćena pesmom, igrom i veseljem.

I tako sve do 1885. godine, kada filoksera počinje da hara vinogradima, i nastupa čitava decenija u kome trgovina vinom potpuno prestaje, a karlovački trgovci siromaše. Srećom, odnosno više mukom i znojem vinogradara, 1895. počinje oporavak karlovačkih vinograda, koji se ubrzo dižu iz pepela. Od tada do danas ponos su i dika ovog mesta.

Karlovačkom Bermetu najveća slava

Sremski Karlovci imaju dobar bermet i po tome su i poznati. Najveću slavu karlovačkih vinograda pronelo je upravo ovo tradicionalno aromatizovano vino, plemenito i elegantno, za prefinjene ukuse, često rezervisan za one najbogatije. Osnova proizvodnje ovog vina su travne smese u kojima se obavezno nalazi pelen. Kaže još istorija da “nije bilo kakve važne odluke po srpski narod pod Austrijom, a da u njoj nije učestvovalo bar akovče bermeta”… Ono se i danas, posle izvesne pauze, spravlja po starim porodičnim receptima koji se čuvaju kao najveća tajna.

A što se tiče ostalog sremskokarlovačkog repertoara, on nudi samo vrhunski Cabernet Sauvignon, Italijanski Rizling, Rajnski Rizling, Souvignon Blan, Chardonnay, Rose, Crni i Beli Bermet, Pinot Noir, Ausbruch, Sila, Portogizer, Probus, Traminac, Frankovka…

Sremski Karlovci zaista mogu da postanu regionalni centar i za bela vina. Neoplanta i, posebno Sila imaju veliki potencijal. Za njih mnogi kažu da su zanimljiva, nemaju kiseline u sebi, nisu živahna, ali su ova vina laka za pijenje, klize i brzo mogu postati popularna na stolovima ljubitelja dobre kapljice. 

Vinarije u Sremskim Karlovcima posebno su se sjatile u Švapskoj ulici, koja je i glavna vinska ruta u ovom predivnom vojvođanskom mestu

Dionis – nova sorta otporna na plamenjaču i pepelnicu

Na Institutu za voćarstvo i vinogradarstvo u Sremskim Karlovcima se godinama radilo na povećanoj otpornosti sorti na gljivične bolesti, koje predstavljaju najveći problem u današnjem vinogradarstvu. Tako je, posle 16 godina ispitivanja, proveravanja kvaliteta i umnožavanja repro materijala, nauka je dala odgovor, i 2018. godine javnosti je predstavljena sorta pogodna za organsku proizvodnju visoko kvalitetnih crvenih vina. Odnosno, priznata je nova sorta grožđa – dionis. Sorta dionis nastala je ukštanjem kaberne frana (Cabernet franc) i domaće sorte panonija, a odlikuje se visokom otpornošću na plamenjaču i pepelnicu, i služi za proizvodnju crnih vina.

Dionis se izuzetno uklapa u današnje koncepte organske poljoprivrede, jer u prosečnim godinama nema potrebe raditi tretman protiv ovih bolesti, dok u malo težim godinama se uz jedan do dva tretmana nakon vegetacije može izneti rod dobrog kvaliteta do kraja. Na ovaj način stvoreni su značajni benefiti i po pitanju ekonomičnosti proizvodnje, ali i ono što je svakako važnije, i po pitanju zdravlja ljudi koji rade u samom vinogradu.

I Dunav u službi karlovačkog vinogorja

Karlovačkom vinogorju je podareno sve što treba da bi dobro vino poteklo, a to je plodna zemlja sastavljena od hranljivih materija bogatog humusa i slojevima iz kojih vinova loza, pružajući duboko korenov sistem, uzima ono najbolje za vrhunski božanski nektar. Uz Dunav, kraj 45. paralele, vinograde, kažu, obasjavaju „dva sunca“ – jedno pravo, sa neba, i drugo od dunavskog odsjaja. Smatra se da je ova velika reka dobrim delom zaslužna i za lepotu i opstanak vinogorja, jer se činjenica da karlovački vinogradi nikada nisu izmrzavali pripisuje pojavi da Dunav, kao velika vodena površina, u ledenim razdobljima ispušta deo toplote nakupljene u toplijim danima. 

Tako je, osim vrednih vinogradara, i priroda učinila sve da vinarije Sremski Karlovci imaju zaista čime da se podiče.

Karlovačko vino je bilo uvršteno na vinske karte prekookeanskih brodova, ali se pilo i na carskim dvorovima, poput onih u Beču, pa čak i u Moskvi

Najbolje vinarije u Sremskim Karlovcima

Poseban, veliki šmek karlovačkom vinogorju pružaju stari podrumi, odnosno lagumi, građeni tako da je u njima, bez obzira na spoljašnje uslove, temperatura uvek ista – oko 12 stepeni Celzijusa. Organske materije ne trpe temperaturne oscilacije, a vino najbolje zri baš u takvim uslovima, uz plemenite plesni koje su se vremenom nahvatale na zidove. Te plesni se stvaraju decenijama, a zaslužne su za konstantan nivo vlažnosti koje vinu najviše prija. A još kad vas ljubazni sremački domaćin, sa sve postavljenom zakuskom, pozove na po koju čašu vina u lagumu, pogotovo kad upekne “zvezda”… E to je baš pravi trenutak da upoznate sasvim novu dimenziju istinskog telesnog i duševnog hedonizma, baš kao i kada se poseti tradicionalnu Karlovačku berbu grožđa, poznatiju kao “Grožđebal”, koja se održava mahom u septembru.

U kom ćete lagumu da se zaustavite i koju vinariju ćete da posetite, izbor je na Vama, a na nama je da Vam taj izbor predočimo. Zato Vam Premium Srbija donosi nekoliko odličnih vinarija u Sremskim Karlovcima, pa ih posetite kad budete u ovom predivnom mestu.

Vinarija Kiš

Za prvu berbu vinarije “Kiš” računa se ona iz 1830. Godine, iz vinograda koji je kupljen 1801. Godine, s tim što se i dalje ne zna tačno šta se događalo tih 29 godina. Ono što se pouzdano zna je da su njihovi pradedovi tada počeli, preživljavali razne uspone i padove tokom ova bezmalo dva veka, ali proizvodnja nikad nije zamirala. Posle raznih bolesti koje su poharale vinograde, pa nacionalizacije vinograda, borbe, vraćanja, na prvom ocenjivanju vina, 1991. godine, Vinarija “Kiš” je osvojila je veliku zlatnu medalju Novosadskog sajma za najbolje belo vino i tu poziciju zadržala narednih nekoliko godina koliko se vino slalo na ocenjivanje. Usledila su brojna priznanja i nagrade na drugim manje ili više značajnim takmičenjima. Danas poseduju 14 ha vinograda, a najveći deo nalazi se na potezu Matej, elitinim karlovačkim vinogradima sa koga dolazi najkvalitetnije grožđe. U prošlosti, ovaj deo su nazivali i “Šećerni do” jer je ovde grožđe oduvek nakupljalo najviše šećera. Pored zasada Grašca belog, Šardonea, Portogizera, Frankovke i Caberne sovinjona, ovde se nalaze i prvi zasadi Rajnskog rizlinga i Merloa na Fruškoj gori, na koje su posebno ponosni.

Vinarija Đurđić

U ovoj vinariji čeka Vas vino zavidnog kvaliteta. Vinarija “Đurić” već godinama modernizuje tradiciju vinarstva i vinogradarstva, sa ciljem da u godinama koje dolaze imaju najbolje vinograde i vina sa ovog plodonosnog područja, i sa željom da se njihova vina nađu u posedu svih onih koji žele da se pohvale kvalitetom srpskih vinogorja svojim gostima. Sva proizvodnja u vinariji “Đurić” bazira se na prinosima iz njihovih sopstvenih vinograda, što je uvek plus kad pričamo o kvalitetu vina. Njihov moderan način poslovanja i otvorenost za drugačije i nove pristupe vinogradarstvu već privlače pažnju važnih ljudi u vinskom svetu Srbije, Podrum “Đurić”, iako mlad i uvek u potrazi za ljudima koji umeju da prepoznaju visok kvalitet, angažovao je neke od najboljih stručnjaka iz oblasti enologije i već su stvorili vino odličnog kvaliteta. Prepoznatljive su njihove etikete: Liturgijsko vino, Crni vitez, Mlada Simonida, kao i vina iz Royal grupe vina.

Vinarija Vinum

Privrženost vinima oni su pretočili u posao. Ali, kažu u vinariji “Vinum”, to nije tek rutinski posao, jer rade ono što vole, stvaraju iz zadovoljstva i ljubavi prema proizvodu koji, na kraju, dobiju, a koji je vino odličnog kvaliteta. Još su ponosniji na svoje vino jer su svesni činjenice da je u današnjem svetu zaista prava privilegija da radiš ono što stvarno voliš. U vinariji “Vinum” poštuju tu privilegiju i, kažu, tu su  da očuvaju plamen brige o kvalitetu vina, sve dok se ponovo ne vrati ideja onih starih vremena kada su ljudi umeli da budu zahvalni na darovima prirode, umesto da ih samo iskorišćavaju. Zato oni vinograde tretiraju onako kako, tako plodni i izdašni, zaslužuju – sa mnogo pažnje i zahvalnosti. I oni im tu ljubav bogato uzvraćaju. Ta ljubav već je upakovana u boce sa etiketama – Grašac beli, Sauvignon Blanc, Chardonnay, Mustra, Pinole, Rose, Frankovka, Pinot Noir, Bermet, Bermut… Da je za vinariju “Vinum” vino umetnost pokazali su i 2018. godine, kada su u saradnji sa akademskim slikarima Novog Sada pokrenuli su akciju „Umetnost za umetnost“ i u slikarskoj akciji poklonili vinariji šest slika koje ukrašavaju degustacionu salu. Vinarija ih je nagradila vinima po izboru.

Vinarija Patrijaršije

Vinarstvo i vinogradarstvo se u Karlovačkoj mitropoliji negovalo uvek sa posebnom pažnjom. Još je patrijarh Arsnije IV Jovanović Šakabenta (1737-1748), uz južno krilo nove arhiepiskopsko-mitropolitske rezidencije podigao kapelu posvećenu svetom Trifunu, čija je gradnja trajala od 1740. do 1742. godine. Ploča koja je svedočanstvo podizanja hrama, nalazi se i danas u ulaznom holu Starog dvora, s obzirom na to da je kapela stradala u požaru 1788. godine. Činjenica da je crkvica bila posvećena svetitelju i zaštitniku vinogradara dovoljno pokazuje koliko su proizvodnja i prodaja vina bile prisutne u ekonomiji stanovništva Sremskih Karlovaca i koliko je Srpska pravoslavna crkva o njoj brinula. Patrijaršijski podrum u Sremskim Karlovcima su i danas nastavljači i baštinici znanja i umeća pravljenja vina, koje je negovano vekovima. Vinski podrumi su u Starom dvoru, a vinogradi u okolini fruškogorskih mesta. Patrijaršijski podrumi, kao i nekada davno, čuvaju vrhunska vina, kao što su Patrijaršijsko crno i Patrijaršijsko belo, ali i dezertna vina, od kojih je svakako najpoznatiji Bermet. Vino se, naravno, proizvodi i za bogoslužbene, liturgijske svrhe.